Vanlege spørsmål

Val av jobb er ei stor avgjerd for mange, uansett utdanning og bakgrunn. Om du i tillegg ønskjer å byta til eit anna yrke kan det vera utfordrande å sjå kva moglegheiter du har.

På sidan «Vil jobba med noko anna» har me samla verktøy og informasjon om kan hjelpa deg utforska kva du vil gjera. Som til dømes:

• Tips til kva du kan utforska når du skal velja.
• Få forslag til jobbar ut frå kompetansen din.
• Utforsking av kriterium for kva som er viktig for deg i ein jobb.
• Oversikt over 6 stader du kan leita etter jobb.
• Verktøy der du kan laga ein for- og imotliste.

Kan eg søkja på andre jobbar enn det eg er utdanna til?

Du kan søkja jobbar som krev ein annan bakgrunn enn din.  Men det er ein risiko for at nokon med utdanning innanfor feltet vil stilla sterkare enn deg og få jobben.

Korleis finn eg aktuelle jobbar? 

Verktøyet "Få forslag til jobbar” gir deg nokre forslag til kva jobbar du kan undersøkja. Skriv inn utdanning og jobberfaring, så får du opp forslag til jobbar du kan sjekka ut.

Korleis kan eg visa arbeidsgivar korleis kompetansen min kan brukast i ein annan jobb?  

Verktøyet vårt «Beskriv kva du kan» gir deg konkrete forslag til korleis du kan beskriva kompetansen din. Ved å leggja inn utdanninga og jobberfaringa di, får du opp konkrete tips til korleis du kan beskriva ho på ulike måtar. Dette kan du bruka når du skal skriva CV og søknad.

Snakk med ein karriererettleiar  

Treng du nokon å drøfta moglegheitene dine med, kan du ta kontakt med ein karriererettleiar på karriereveiledning.no eller på eit karrieresenter i det fylket du bur i.

Å ta nye fagbrev er teoretisk sett mogleg, men ikkje alltid så enkelt. Ettersom du har brukt opp retten din til skulegang, vil du i praksis nemleg stille bakarst i køen for å få skuleplass på nytt. Når du ikkje lenger har ungdomsrett vil det også kunne vere vanskelegare å få læreplass. Årsaka er at bedriftene får støtte til å ta inn lærlingar som har ungdomsrett. Det er ikkje umogleg, men vanskelegare.

Noko av læretida kan forkortast dersom kompetansen du har frå det første fagbrevet, liknar på eller delvis overlappar utdanningsløpet for fagbrev nummer to. For at det skal skje, må læretida i det andre fagbrevet byggje på same Vg2, eller i det minste på same Vg1, som i det første fagbrevet.

Viss du allereie har relevant erfaring kan du undersøke andre vegar til fagbrev. Snakk med fagopplæringskontoret i fylkeskommunen din og høyr kva høver du har.

 

Mange med fagbrev vel å gå fagskule eller ta meisterbrev. Fagskulane tilbyr yrkesretta utdanningar som er eitt nivå over vidaregåande skule. Utdanningane varer frå eit halvt til to år og kan vere både praktiske og teoretiske. Meisterutdanning er ei vidareutdanning for handverkarar, og gir deg kompetanse som bedriftsleiar og fagleg leiar. Du får rett til sjølv å ha lærlingar i faget ditt, og hjelpe desse fram mot fag- eller sveineprøve. Du kan lese meir om meisterbrev på mesterbrev.no.

Dersom du har gått på ein NOKUT-godkjend fagskule og teke eit utdanningsprogram som har vart i to år på fulltid og gitt 120 studiepoeng, får du automatisk generell studiekompetanse og kan studere på universitet og høgskule.

Fleire vel å ta høgare utdanning etter nokre år i arbeidslivet. For å kunne søkje opptak til universitet og høgskule treng du generell studiekompetanse. Enkelte studiestader tilbyr noko som heiter y-vegen. Studia som blir tilbodne gjennom y-vegen, er tilrettelagde for personar med yrkesfagleg bakgrunn. Y-vegstudium er vanlegast innanfor realfags- og ingeniørutdanningar. Første året på desse ingeniørstudia har meir teoretiske fag (t.d. matematikk og fysikk) og mindre praksis enn den vanlege ingeniørutdanninga.

Dersom du er over 23 år, kan du få generell studiekompetanse gjennom 23/5-regelen.

Det er vanskeleg å vita nøyaktig kva karakterar du treng for å komma inn på det utdanningsprogrammet du ønskjer. Det er fordi det varierer frå år til år, og frå skule til skule.  

Kor gode karakterar du må ha er avhengig av:

• kor mange andre som søkjer det same som deg.
• kor gode karakterar dei andre som søkjar har.

Du får plass på eitt av dei tre ønska dine uansett kva karakterar du har. 

Du kan snakka med inntakskontoret i fylket ditt og spørja kva karaktersnittet for å komma inn har vore tidlegare. Inntakskontora er ikkje nøydde til å fortelja deg dette, men det er verd eit forsøk.

På Ung.no finner du tips til korleis du kan regna snitt og karakterpoeng.  

Poenggrensene kan variera litt frå år til år. Derfor er det umogleg å vita nøyaktig kor mange poeng du treng for å kome inn på studiet du ønskjer deg.  

Ved å sjå på tidlegare poenggrenser kan du få ein idé om kor mange poeng du må ha. Desse tala kan du finna på:

• Utdanning.no. Her kan du søke opp studium for å sjå opptakskrav og kva poenggrensene har vore tidlegare.
• Samordna opptak. Her finn du du oversikt over tidlegare poenggrenser for studiar på universitet og høgskule.
• Studiestadens nettside. Studiar som har lokalt opptak, har ofte poenggrenser på eigne nettsider.
• Fagskolestudiar: Ta direkte kontakt med skolen for å finne ut av desse grensene.

Slik kan du rekna ut kor mange poeng du har:

Karakterkalkulatoren kan hjelpa deg med å rekna ut kva karaktersnitt du har og om du får andre poeng i tillegg til karakterar. Vel kva utdanningsprogram du går eller har gått. Du kan også leggja til eller fjerne fag. Sjekk "Ofte stilte spørsmål" i Karakterkalkulatoren viss du står fast.

Forklaring på poeng, opptakskrav og kvotar finner du på Utdanning.no.